Հայաստան ասելիս այտերս այրվում են

Հայաստան ասելիս այտերս այրվում են,
Հայաստան ասելիս ծնկներս ծալվում են,
Չգիտեմ ինչու է այդպես:
Հայաստան ասելիս շրթունքս ճաքում է,
Հայաստան ասելիս հասակս ծաղկում է,
Չգիտեմ ինչու է այդպես:
Հայաստան ասելիս աչքերս լցվում են,
Հայաստան ասելիս թևերս բացվում են,
Չգիտեմ ինչու է այդպես:
Հայաստան ասելիս աշխարհը իմ տունն է,
Հայաստան ասելիս էլ մահը ո՞ւմ շունն է…
Կմնամ, կլինեմ այսպես:

Ես ընտրել եմ այս բանաստեղծությունը քանի,որ ես հայ ու շատեմ սիրում իմ Հայաստանս

100 105 էջերը

100. Տրված բառերից տեղ ցույց տվող ածանցավոր բառեր կազմի՛ր: դեղինով ընդգծիր գործածված մասնիկները (ածանցները): Գրիր, թե ինչու ես որոշ բառեր մեծատառով գրել։

Օրինակ՝
հույն – Հունաստան:

Հիվանդ,-Հիվանդանոց ծաղիկ,-ծաղկանոց մուկ,-մկստան հայ,-Հայաստան նիստ,-նստարան այբուբեն,-այբենարան դաս,-դասարան դպիր,-դպրոց դարբին,-դարբնոց հյուր,-հյուրանոց զոր-զորանոց(ք), ռուս,-Ռուսաստան գործ,-գործարան բրուտ,-բրուտանոց կույս,-կուսանոց ուզբեկ,-Ուզբեկստան հնդիկ,-Հնդկաստան թուփ,-թփութ ծիրանի-ծիրանանոց:

Ես մեծատառով գրեցի այս բառերը քանի, որ երկրների անուներ է

101. Ընդգծված բառակապակցությունները փոխարինի՛ր ածանցավոր բառերով:

Շատ ու շատ դարեր առաջ ասորիների երկրում մի իմաստուն մարդ էր ապրում:
Մորու թփերով ծածկված տեղում մի առարկա էր  թաքցրել:  Ասորեստան Մորուտ
Նա որոշել էր այդտեղ իր համար բնակվելու տեղ կառուցել:բնակարան
Տունը դարձրել ես հավեր պահելու տեղ:հավաբուն
Երեկոյան դարբինների աշխատանքի վայրում  կհանդիպենք: դարբնոց
Գետի ափին մի փոքր տուն ուներ, որտեղ ապրում էր իր սիրելի կենդանու հետ: տանակ
Իրենց փոքր գյուղի փողոցներն ու այգիները հիշեց: գյուղակ

102. Բնակավայր կամ տեղանք ցույց տվող բառերին այնպիսի ածանցներ ավելացրու, որ նոր բառերը տվյալ տեղի բնակիչ իմաստն արտահայտեն:

Օրինակ՝
լեռն – լեռնցի:

Երևան,-Երևանցի քաղաք, -քաղաքացի Վան,վանեցի Մուշ,մշեցի Աշտարակ,-աշտարկցի Արտաշատ,-արտաշատցիԴվին,-դվինեցի Կարս, -կարսեցի Գյումրի,-գյումրեցի Լոռի,-լոռեցի Ամերիկա,-ամերիկացի Նյու-Յորք,-նույորքցի Լոնդոն,-լոնդոցի սար,-սարեցի գյուղ-գյուղացի:

103. Տրված բառազույգերի արմատները տեղափոխելով՝ բաղադրյալ նոր բառեր ստացի´ր:

Օրինակ՝
բարեժպիտ, մանկամիտ – բարեմիտ, մանկաժպիտ:

ա) Ջրահարս, ծովանկար, բ) ժանգապատ, արծաթագույն,
գ) հողմածին, ջրաղաց, դ) զորագունդ, երկրամաս:

Ջրանկար ծովահարս արծաթապատ ժանգագյուն հողմաղաց ջրածին զորամաս երկրագունդ

104. Տրված բառերր բաղադրիչների բաժանի՛ր: Արմատներն ի՞նչ մասնիկով են կապվում:

Օրինակ՝
Գրատախտակ – գր(գիր) + ա + տախտակ:

Ձեռագիր, ձեռ+ա+գիր գեղանկար, գեղ+ա+նկար շրջազգեստ, շրջ+ա+գեստ սիրահոժար,սիր+ա+հոժար դեղնակտուց,դեղն+ա+կտուց հոդակապ հոդ+ա+կապ:

105. Շարքի բոլոր բառերը, բացի մեկից, նույն ձևով են կազմված: Գտի´ր օրինաչափությանը չենթարկվող բառը:

ա) Հրաշամանուկ, հողագունդ, առևտուր, մեծահոգի, փրկագին:
բ) Ջրկիր, սեղանատամ, նախօրոք, դասաժամ, ձեռնտու:

Խոր վիրապ

Գրիգոր Ա Լուսավորիչը Հայաստանում քարոզում էր քրիստոնեություն:Ըստ ավանդույթի նրան գաղտնի կերակրել է մի կին, որի շնորհիվ էլ նա ողջ է մնացել:

Տրդատ Գ_ի քույրը նրան ասում է, որ իրեն կարող է փրկել միայն Գրիգորը, որը գտնվում էր վիրապում: Տրդատը չի հավատում, որովհետև այդ փոսում ոչ ոք չէր կարող ապրել երկար, առավել ևս 14 տարի:Գրիգորին հաջողվում է փրկել արքային, վերադարձնել նախկին տեսքին:Այդ դեպքից հետո, Տրդատը նրան բաց է թողնում, մկրտվում է որպես քրիստոնյա, և երկրով մեկ թույլատրում է քրիստոնեության տարածումը, և այն 301 թվականին հռչակում է որպես պետական կրոն: Գրիգոր Լուսավորիչը կարգվում է որպես առաջին հայ կաթողիկոս: Արքայի քրոջ խնդրանքով պահպանվում է միայն Գառնու հեթանոսական տաճարը, որը կանգուն է մինչ օրս:

Մտքի վարժանք(բանավոր հաշվարկներ

1․Հաշվեք ուղղանկյունանիստ ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝ 2 սմ, 9 սմ,  11 սմ։ 2×9=18, 11×18=198

2․Հաշվեք ուղղանկյունանիստ ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝ 5 դմ, 7 դմ,  8 դմ։ 5×7=35

35×8=280

3․Հաշվեք ուղղանկյունանիստ ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝ 6 սմ,  12 սմ, 10 սմ։ 6×12=72

72×10=720

4․Հաշվեք ուղղանկյունանիստ ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝ 13 սմ, 15 սմ,  10 սմ։ 13×15=195 195×10=1950

5․Հաշվեք ուղղանկյունանիստ ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝

11 սմ,  12 սմ, 10 սմ։ 11×12=132

132×10=1320

6․ Հաշվեք ուղղանկյունանիստի ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝         

 3 դմ,  20 սմ, 10 սմ։ 3×20=60

60×10=600

7․ Հաշվեք ուղղանկյունանիստ ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝

11 սմ, 12 սմ, 14 սմ։ 11×12=132

132×14=1848

8․Հաշվեք  2 դմ կող ունեցող  խորանադի ծավալը։2x2x2=8

9․ Հաշվեք  5 սմ կող ունեցող  խորանադի ծավալը։

5x5x5=125

10․ Հաշվեք  11 սմ կող ունեցող  խորանադի ծավալը։11x11x11=1331

11․ Հաշվեք  10 սմ կող ունեցող  խորանադի ծավալը։10x10x10=1000

Բաժանում միանիշ թվի վրա։ Բաժանման ստուգումը բազմապատկումով

Բաժանում միանիշ թվի վրա։ Բաժանման ստուգումը բազմապատկումով

Սիրելի սովորողներ նախ միասին վերհիշենք բամանիշ թիվը միանիշ թվի բաժանելու քայլաշարը՝

Բաժանելի

։

բաժանարար

=

քանորդ

Օրինակ՝       147        ։      3           =   49  

Սյունակաձև՝

–	1	4	7	3
	1	2		4	9
	–	2	7
		2	7
			0

.	4	9
		3
1	4	7

Ստուգում՝

Առաջադրանքներ

• Կատարիր բաժանում և արդյունքը ստուգիր բազմապատկումով՝

1)   24840:4

								–	2	4	8	4	0	4
									2	4				6	2	1	0
										0	8
											8
											0	4
												4
												0	0

2)   3750:3

–		3	7	5	0	3
		3				1	2	5	0
		0	7
			6
			1	5
			1	5
				0	0

3)   7800։5

–		7	8	0	0	5
		5				1	5	6	0
		2	8
		2	5
			3	0
			3	0
				0	0

4)  3360։20

–		3	3	6	0	2	0
		2	0			1	6	8
		1	3	6
		1	2	0
			1	6	0
			1	6	0
					0

Մոզրովի քարանձավ

Մոզրովի քարանձավը գտնվում է Մոզրով գյուղ տանող ճանապարհի աջ կողմում:

Գտնվելով Վայոց Ձորի մարզի Եղեգնաձոր քաղաքի մոտ՝ այն հայտնաբերվել է 30 տարի առաջ` 

Մինչ այդ այն եղել է կույր քարանձավ (այդպես են կոչվում այն խոռոչները, որոնք դեպի երկրի մակերևույթ ելք չունեն):

Բազմանիշ թվի բազմապատկումը երկնիշ, եռանիշ և քառանիշ թվերով

Բազմանիշ թվի բազմապատկումը երկնիշ, եռանիշ և քառանիշ թվերով

Բազմանիշ թվի բազմապատկումը երկնիշ և եռանիշ թվերով

Բազմանիշ թվի բազմապատկումը երկնիշ և եռանիշ թվերով

Սիրելի  սովորողներ  նախ  միասին  վերհիշենք,  թե  ինչպես  ենք   բազմանիշ  թիվը բազմապատկում  միանիշ  թվով՝

Օրինակ՝

	1
.	6	4	3
			3
1	9	2	9

Այժմ փորձենք հասկանալ, թե  ինչպես  բազմանիշ  թիվը  բազմապատկենք

երկնիշ   թվով։

Թիվը  երկնիշ  թվով՝ բազմապատկելիս  սյունակաձև  գրելու  դեպքում  նախ

այն  բազմապատկում   ենք  միավորով,  արդյունքը գրում ենք գծից ներքև 1-ին տողում, ապա  տասնավորով, որի  արդյունքը  գրում ենք  երկրոդ տողում  1 նիշ խորքից, և արդյունքները գումարում ենք այնպես,  ինչպես  այս  օրինակներում՝

	.	4	5	6
			6	5
+	2	2	8	0
2	7	3	6
2	9	6	4	0

Այժմ  փորձենք   հասկանալ, թե  ինչպես   բազմանիշ   թիվը   բազմապատկենք  եռանիշ  թվով։

Թիվը  եռանիշ  թվով   բազմապատկելիս  սյունակաձև  գրելու դեպքում  նախ

այն բազմապատկում ենք միավորով, արդյունքը գրում ենք գծից ներքև 1-ին տողում, ապա տասնավորով, որի  արդյունքը  գրում ենք  երկրոդ տողում  1 նիշ խորքից, հետո հարյուրավորով, որի արդյունքը գրում ենք երրորդ տողում 2

նիշ  խորքից և արդյունքները գումարում ենք այնպես, ինչպես օրինակում՝

Օրինակ՝

	.	5	4	6	2
			1	2	3
+	1	6	3	8	6
1	0	9	2	4
5	4	6	2
6	7	1	8	2	6

Առաջադրանքներ

1. Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը՝

326‧12

		3	2	6
	*		1	2
		6	5	2
	3	2	6	0
	3	9	1	2

466·24

			4	6	6
		*		2	4
		1	8	6	4
		9	3	2	0
	1	1	1	8	4

865·531

						8	6	5
					*	5	3	1
						8	6	5
				2	5	9	5	0
			4	3	2	5	0	0
			4	5	8	3	1	5

205·510

				2	0	5
			*	5	1	0
						0
			2	0	5	0
	1	0	2	5	0	0
	1	0	4	5	5	0

4267‧142

				4	2	6	7
			*		1	4	2
				8	5	3	4
		1	7	0	6	8	0
		4	2	6	7	0	0
		6	0	5	9	1	4

428·204

					4	2	8
				*	2	0	4
					9	1	2
						0	0
		8	5	6	0	0	0
		8	5	6	9	1	2

452·420

				4	5	2
			*	4	2	0
						0
			9	0	4	0
	1	0	0	8	0	0
	1	0	9	8	4	0

2056‧25

					2	0	5	6
				*			2	5
				1	0	1	3	0
				4	0	1	2	0
				5	0	2	5	0

5612‧532

					5	6	1	2
				*		5	3	2
				1	1	2	2	4
			1	6	8	3	6	0
		2	7	0	6	0	0	0

6024‧62

						6	0	2	4
					*			6	2
					1	2	0	4	8
				3	6	1	4	4	0
				3	7	3	4	8	8

1561‧204

						1	5	6	1
					*		2	0	4
						6	2	4	4
									0
				3	1	2	2	0	0
				3	1	8	4	4	4

Կա մի թուլություն

Կա մի թուլություն,
Որ ինձնից վանել
Չեմ կարողանում,
Քո չարության դեմ
Բարություն չանել
Չեմ կարողանում:
Քեզ դեռ չգրված
Երգիս տողի պես
Անգիր եմ արել…
Անգիր եմ արել,
Բայց արտասանել
Չեմ կարողանում:
Ես քեզ մոռանալ
Քեզանից հեռանալ
Չեմ կարողանում:
Ինձ քեզնից խլել,
Ինձնից վերանալ,
Չեմ կարողանում…

Հարցեր և առաջադրանքներ

• Ինչ թուլության մասին է խոսում Հ. Սահյանը:
  Համո Սահյանը խոսում է սիրո մասին։
• Փորձեք բացատրել թուլություն բառը, այն լա՞վ թե վատ վիճակ է: Պատասխանը հիմնավորեք:
  Դա այն է, որ մարդը իր սրտի դեմ ոչինչ չի կարողանում անել։
  Դա ինձ թվում է, որ լավ է։
• Երբևէ փորձե՞լ եք չարության դեմ բարություն անել: Պատմեք այդ մասին:
  Իմ մոտ այդպիսի բան երբեկ չի եղել, բայց եթե պատհի ես կփորձեմ անել բարիություն այդ մարդուն։
• Ինչպե՞ս կարելի է մարդուն անգիր անել: Ինչպե՞ս եք այս տողերը հասկանում՝
  Քեզ դեռ չգրված
  Երգիս տողի պես
  Անգիր եմ արել
  Այս տողերից ես հասկանում եմ, որ մարդուն լավ ճանաչել, լավ ուսումնասիրել, հասկանլ նրա հոգին։
• Բացատրեք այս տողերը՝ Ինձ քեզնից խլել, չեմ կարողանում…
  Ես այս տողերից հասկանում եմ, որ բանաստեղծը չի կարողանում նրա մասին չմտածել, չի կարող նրան մոռանալ

Տաթևի վանք

Տաթևի վանք, միջնադարյան վանական համալիր Հայաստանում։ Գտնվում է Սյունիքի մարզի Տաթև գյուղի հարավում՝ Որոտան գետի վտակի ձորի աջափնյա եզերքին։ Ավանդության համաձայն՝ վանքը կոչվել է Թադեոս առաքյալի աշակերտ Եվստաթեոսի անունով

Ըստ Ստեփանոս Օրբելյանի, ով հեղինակել է «Սիսական նահանգի պատմություն» աշխատությունը, Տաթևի վանքի առաջին եկեղեցին կառուցվել է 4-րդ դարում, ունեցել անշուք տեսք, սակավաթիվ ճգնավոր միաբաններ։